Nhà thầu cao tốc gặp khó vì giá đền bù mỏ vật liệu

"Đứng ngồi không yên" với giá đền bù

Tham gia thi công dự án cao tốc Bắc - Nam đoạn Quảng Ngãi - Hoài Nhơn, nhiều tháng qua, ban điều hành nhà thầu Dacinco vẫn đôn đáo gõ cửa từng chủ mỏ, nhờ sự giúp đỡ của chính quyền địa phương để hoàn thiện thủ tục cấp phép khai thác mỏ Truông Ổi (xã Nghĩa Kỳ, huyện Tư Nghĩa) phục vụ gói thầu XL1.

Đây là mỏ đất được tỉnh Quảng Ngãi đưa vào quy hoạch trên diện tích 23ha, có trữ lượng lên đến 1 triệu m3 và là mỏ đất chính để thi công đoạn đầu tuyến của dự án.

Trên tổng diện tích 23ha mỏ Truông Ổi, có 7ha do người dân canh tác được thống nhất với giá bồi thường khoảng 500 triệu đồng/ha. 16ha còn lại nằm ở khu vực đầu mỏ, chủ đất hét giá lên đến 1,3 tỷ đồng/ha, cao gần gấp 3 lần so với giá dự toán (440 triệu đồng/ha).

"Nếu chấp nhận mức giá đó, chỉ tính riêng giai đoạn đầu thi công, nhà thầu đã lỗ trên dưới 10 tỷ đồng so với giá dự toán", đại diện nhà thầu Dacinco chia sẻ và mong muốn các cấp thẩm quyền tỉnh Quảng Ngãi có cơ chế hỗ trợ trong thoả thuận giá đền bù với người dân, chủ đất.

Cùng tham gia dự án đoạn Quảng Ngãi - Hoài Nhơn, thời gian qua, nhà thầu Đồng Khánh cũng phải "bấm bụng" chi trả một khoản chi phí phát sinh lớn trong công tác bồi thường GPMB mỏ vật liệu.

Tại mỏ Núi Thị 1 và Núi Thị 2, theo dự toán, khung giá bồi thường từ 390 - 440 triệu đồng/ha. Tuy vậy, để người dân đồng ý giao đất khai thác mỏ, nhà thầu Đồng Khánh phải chấp nhận mức giá bồi thường hoa màu, cây cối trên đất với số tiền dao động từ 550 - 900 triệu đồng/ha.

Đại diện nhà thầu cho rằng, việc chi trả tiền bồi thường cây trên đất cho người dân căn cứ trên quy định của Sở NN&PTNT Quảng Ngãi. Với tổng số mỏ đất được cấp trên tổng diện tích hơn 40ha, nhà thầu phải bù phần chênh lệch so với giá dự toán không dưới 10 tỷ đồng.

Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ngãi Đặng Văn Minh cho biết, đã trao đổi với lãnh đạo Bộ TN&MT về hướng giải quyết và nhận được câu trả lời: Nếu thực hiện thỏa thuận với người dân không được thì cưỡng chế. "Khó ở chỗ, căn cứ nào để triển khai thì chưa hướng dẫn cụ thể và địa phương rất khó triển khai", ông Minh nói.

Là địa phương có 3 dự án thành phần cao tốc đi qua là Quảng Ngãi - Hoài Nhơn, Hoài Nhơn - Quy Nhơn và Quy Nhơn - Chí Thạnh, thời gian qua, thủ tục cấp phép mỏ vật liệu đang được UBND tỉnh Bình Định chỉ đạo cơ quan chức năng tập trung triển khai, tháo gỡ.

Song, theo Sở TN&MT tỉnh Bình Định, việc bồi thường GPMB gặp khó khăn, vướng mắc theo quy định tại điều 62 của Luật Đất đai (mỏ vật liệu xây dựng thông thường Nhà nước không thu hồi đất).

Đối với 14 mỏ đất làm vật liệu san lấp được tỉnh xác nhận đăng ký khai thác, đến nay có 11 mỏ cơ bản hoàn thành thỏa thuận bồi thường, 3 mỏ vẫn đang vướng mắc về thủ tục, giá thỏa thuận.

Cần đưa mỏ vật liệu vào diện Nhà nước thu hồi đất

Ông Nguyễn Thanh Vân, Phó Cục trưởng Cục Quản lý đầu tư xây dựng (Bộ GTVT) cho biết, cơ chế đặc thù về khai thác mỏ khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường đối với các dự án đường bộ cao tốc giai đoạn 2021 - 2025 được nêu rõ tại các nghị quyết được Quốc hội, Chính phủ ban hành.

Trong đó, cho phép nhà thầu thi công không phải thực hiện thủ tục cấp giấy phép khai thác mỏ, rút ngắn thời gian cấp mỏ khoảng 8 - 10 tháng, so với 10 - 12 tháng nếu thực hiện theo quy định của Luật Khoáng sản. Tuy nhiên, để khai thác được vật liệu, nhà thầu còn phải thực hiện công tác thỏa thuận giá bồi thường với chủ sở hữu.

Thủ tướng Chính phủ đã yêu cầu các địa phương thành lập tổ công tác bao gồm chính quyền, các chủ đầu tư, nhà thầu tổ chức thảo thuận với các chủ sở hữu về giá chuyển nhượng, thuê đất bảo đảm phù hợp với mặt bằng giá bồi thường của Nhà nước quy định, không để xảy ra tình trạng đầu cơ, nâng giá, ép giá; có chế tài để xử lý các trường hợp có tình nâng giá, đầu cơ.

Tuy nhiên, một số mỏ đang rất khó khăn trong việc thỏa thuận bồi thường do chủ sở hữu yêu cầu mức giá bồi thường cao.

"Bên cạnh sự vào cuộc tích cực của các địa phương, cơ quan quản lý Nhà nước cần nghiên cứu ban hành hướng dẫn về trình tự, nguyên tắc trong đàm phán thỏa thuận bồi thường", ông Vân nói và cho rằng, về dài hạn, cần nghiên cứu sửa đổi các quy định, cơ chế theo hướng đưa mỏ vật liệu phục vụ dự án vào diện Nhà nước thu hồi đất. Phân cấp chấp thuận chuyển đổi mục đích sử dụng rừng, đất rừng và rút ngắn các thủ tục đối với các dự án đầu tư xây dựng công trình giao thông", ông Vân nói.

Cần quy định thông thoáng chuyển đổi rừng

Đảm nhận thi công nhiều đoạn tuyến dự án cao tốc Hoài Nhơn - Quy Nhơn, Công ty CP Tập đoàn Phúc Lộc đã xin cấp phép hai mỏ đất là mỏ TDTS23 (xã Tây Bình, huyện Tây Sơn, tỉnh Bình Định) và mỏ Chà Rây (xã Nhơn Tân, thị xã An Nhơn, tỉnh Bình Định).

Đến nay, mỏ TDTS23 đã được cấp giấy phép, song việc khai thác vẫn chưa thể tiến hành do vướng thủ tục nộp tiền trồng rừng thay thế.

"Tỉnh Bình Định đã hết diện tích trồng rừng. Để công tác chuyển đổi mục đích sử dụng rừng, GPMB mỏ vật liệu hoàn thành, yêu cầu hiện nay là địa phương có diện tích rừng chuyển đổi phải tìm và thống nhất với một địa phương khác trồng rừng thay thế. Việc này mất rất nhiều thời gian", đại diện doanh nghiệp chia sẻ.

Theo đại diện UBND tỉnh Bình Định, do không còn quỹ đất để trồng rừng thay thế, tỉnh đã đề nghị Bộ NN&PTNT chấp thuận nộp tiền trồng rừng thay thế về Quỹ Bảo vệ và Phát triển rừng Việt Nam để tổ chức trồng rừng thay thế tại địa phương khác.

"Chúng tôi rất mong bộ chuyên ngành sớm nghiên cứu và hướng dẫn việc nộp tiền vào quỹ đối với các địa phương không còn diện tích trồng rừng thay thế", đại diện Sở TN&MT Bình Định đề xuất.

Theo một lãnh đạo Cục Quản lý đầu tư xây dựng, vừa qua Bộ GTVT đã báo cáo Chính phủ xem xét, cho phép địa phương có nhu cầu chuyển đổi rừng tạm nộp chi phí trồng rừng thay thế để tiến hành sớm các thủ tục chuyển đổi rừng. Khi nào tìm được địa phương trồng rừng thay thế, tỉnh có nhu cầu trồng rừng thay thế thực hiện quyết toán sau. Tuy nhiên, đến nay, bộ quản lý chuyên ngành vẫn chưa có hướng dẫn cụ thể.