Nhân lực, cơ sở hạ tầng y tế hạn hẹp
Theo Bộ Y tế, hiện công tác giám định pháp y tâm thần được giao cho bảy đơn vị, gồm: Viện Pháp y tâm thần Trung ương, Viện Pháp y Tâm thần Trung ương Biên Hòa và 5 Trung tâm Pháp y tâm thần khu vực.
Đoàn Bộ Y tế làm việc với Phân viện pháp y tâm thần Bắc Miền Trung (ảnh: Lê Hảo)
Tuy nhiên, đối với Viện Pháp y tâm thần Trung ương và Viện Pháp y tâm thần Trung ương Biên Hòa, ngoài thực hiện giám định còn phải tiếp nhận điều trị bắt buộc (quản lý, điều trị cho phạm nhân tâm thần) theo quy định tại Nghị định số 64/2011/NĐ-CP. Việc điều trị bắt buộc chữa bệnh (BBCB) còn triển khai tại Bệnh viện tâm thần Trung ương 1, Bệnh viện Tâm thần Trung ương 2, Bệnh viện Tâm thần Đà Nẵng.
BS. Phan Kim Thìn, Phó Viện trưởng kiêm Phân viện Trưởng cho biết, Phân viện pháp y tâm thần Bắc Miền Trung, Viện Pháp y tâm thần TW có nhiệm vụ giám định pháp y tâm thần theo quy định của pháp luật tố tụng và Luật giám định tư pháp cho 3 tỉnh là Thanh Hoá, Nghệ An và Hà Tĩnh. Phân viện hiện có 38 cán bộ, trong đó chỉ có 2 giám định viên và được giao 50 giường kế hoạch.
11 năm qua, Phân viện đã giám định pháp y tâm thần cho 190 đối tượng, bị can cho 190 vụ ván; giám định theo yêu cầu của cá nhân, tổ chức theo quy định của Luật giám định tư pháp với 49 trường hợp vụ việc khác nhau.
Trong 6 tháng đầu năm 2022, Phân viện đã khám, giám định cho 56 trường hợp và đang điều trị cho 12 đối tượng bắt buộc chữa bệnh trong diện tích nhỏ, mượn từ BV Tâm thần Nghệ An.
Ngoài cơ sở vật chất thiếu thốn, Phân viện cũng không tuyển đủ số cán bộ và giám định viên mặc dù có chỉ tiêu biên chế. Hiện nhân lực thiếu, giám định viên là bác sĩ chỉ có 2 người đã 55 tuổi theo dõi quản lý, thăm khám các đối tượng. Chuyên ngành khó thu hút, có chỉ tiêu mà không có ai nộp hồ sơ.
Tính đến nay, nhân lực thực hiện công tác bắt buộc chữa bệnh tại 5 đơn vị là 49 bác sĩ, 254 điều dưỡng. Kết quả 6 tháng đầu năm 2022, tại 4 đơn vị đã tiếp nhận, điều trị và quản lý 701 trường hợp (577 cũ chuyển sang và 124 vào mới 6 tháng đầu năm 2022); Số bỏ trốn lũy tích là 40 và 6 tháng đầu năm là 6 trường hợp; không có trường hợp tử vong.
Giao quản lý tội phạm tâm thần tạo áp lực lớn cho nhân viên y tế
Tại Hội nghị sơ kết công tác giám định pháp y tâm thần và bắt buộc chữa bệnh ngành y tế mới đây, đại diện BV Tâm thần TW 1 cho biết Nghị định 64 quy định việc quản lý người bệnh BBCB như người bệnh tâm thần khác không được phân biệt đối xử, do cơ quan y tế đảm nhiệm kể cả việc tìm kiếm là chưa hợp lý.
Bởi, trên thực tế, đối tượng người bệnh BBCB thực tế là phạm nhân bị bệnh tâm thần, phần lớn là đối tượng xã hội phức tạp, nguy hiểm. Việc giao trách nhiệm quản lý đối tượng người bệnh này cho nhân viên y tế như hiện nay thực sự là nhiệm vụ quá sức và chưa phù hợp, tạo áp lực rất lớn cho nhân viên y tế.
Thực tế, nhiều vụ việc xảy ra trong thi hành BBCB đều liên quan trực tiếp tới công tác quản lý người bệnh, áp lực trách nhiệm và lo sợ mất an toàn cho bản thân và gia đình làm nhiều nhân viên y tế không muốn, thậm chí sợ hãi phải tiếp nhận điều trị đối tượng này.
Khi người bệnh trốn viện, việc tổ chức tìm kiếm của nhân viên y tế chỉ thực hiện được ở mức như tìm kiếm người bệnh tâm thần trốn viện. Việc yêu cầu quyết liệt truy tìm như truy nã phạm nhân trốn trại đối với nhân viên y tế thực sự là quá sức và rất nguy hiểm, rất cần sự tham gia chủ đạo của cơ quan công an, Viện Kiểm sát và Tòa án các cấp.
TS Cao Hưng Thái, Phó Cục trưởng Cục Quản lý Khám chữa bệnh cho biết thêm hiện công tác giám định pháp y tâm thần và điều trị bắt buộc chữa bệnh của các đơn vị gặp rất nhiều khó khăn do cơ sở chật hẹp; các tòa nhà, phòng làm việc, phòng bệnh,… của các đơn vị đều sửa chữa cải tạo chắp vá, không đồng bộ, liên hoàn, đang quá tải, chưa đáp ứng tốt hoạt động công tác.
Đối với công tác điều trị BBCB, các đơn vị không có khoa chuyên trách cho người bệnh BBCB được thiết kế phù hợp. Việc quản lý người bệnh BBCB ở lẫn các bệnh nhân thông thường khác rất khó khăn do tính chất người bệnh BBCB ngoài vấn đề tâm thần còn các nét nhân cách, tính cách của phạm nhân rất khó lường, nguy hiểm.
Bên cạnh đó, chế độ đãi ngộ cho người làm công tác quản lý điều trị BBCB quá thấp, cần phải hưởng như Công an trại giam.
Nhiều ý kiến cho rằng cần để các bác sỹ là “chiến sỹ áo trắng” đúng nghĩa, điều trị người bệnh, còn việc bảo vệ, giám sát điều trị các đối tượng bắt buộc chữa bệnh, cần có sự phối hợp quản lý của các cơ quan công an.
Về lâu dài phải sửa Nghị định 64/2011/NĐ-CP theo hướng hoặc chuyển các cơ sở quản lý, điều trị người bệnh BBCB về các cơ sở y tế của Bộ Công an, ngành y tế sẽ phối hợp công tác chuyên môn về khám bệnh, chữa bệnh tâm thần. Hoặc giao cơ quan công an nơi có cơ sở quản lý, điều trị người bệnh BBCB đóng tham gia bảo vệ tại các cơ sở này.
Bình luận bài viết (0)
Gửi bình luận