Tán thành giảm thời gian đóng BHXH tối thiểu để hưởng lương hưu

Bảo đảm số năm tối thiểu tham gia BHXH mới chỉ là điều kiện cần

Sáng nay (20/9), tiếp tục phiên họp thứ 26, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến lần 2 về dự án Luật Bảo hiểm xã hội (BHXH) sửa đổi.

Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội của Quốc hội Nguyễn Thúy Anh đã có báo cáo một số ý kiến của Thường trực Ủy ban Xã hội về việc tiếp thu, giải trình dự án Luật BHXH (sửa đổi).

Về số năm đóng bảo hiểm tối thiểu để được hưởng lương hưu, Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội cho biết, trong Ủy ban có hai loại ý kiến.

Loại ý kiến thứ nhất, tán thành với đề xuất của Chính phủ việc giảm số năm đóng BHXH tối thiểu để được hưởng lương hưu từ 20 năm xuống 15 năm.

Loại ý kiến thứ hai, đề nghị giữ quy định 20 năm như hiện hành để đảm bảo tiền lương hưu được nhận không quá thấp và cũng tạo sự hấp dẫn cho chế độ hưu trí về mức hưởng, bảo đảm một mức sàn an sinh xã hội nhất định.

Việc quy định giảm xuống còn 15 năm dễ tạo điều kiện để người tham gia nhiều lần "rút bảo hiểm một lần", nhất là trong bối cảnh số lượng người hưởng BHXH một lần có xu hướng gia tăng hiện nay.

Theo bà Thúy Anh, Thường trực Ủy ban Xã hội tán thành với loại ý kiến thứ nhất và thấy rằng việc bảo đảm số năm tối thiểu tham gia BHXH mới chỉ là điều kiện cần chứ chưa đủ để được hưởng chế độ hưu trí tối thiểu đầy đủ mà còn phải bảo đảm cả điều kiện về tuổi nghỉ hưu.

Quy định giảm số năm đóng BHXH để hưởng chế độ hưu trí sẽ hấp dẫn người lao động hơn, tỉ lệ bao phủ đối tượng thụ hưởng BHXH sẽ tăng trong trung và dài hạn. Từ đó tạo điều kiện cho người lao động nhiều tuổi có số năm tham gia BHXH thấp được tiếp cận và thụ hưởng quyền lợi BHXH, cải thiện tính công bằng.

Ngoài ra, nếu giảm số năm đóng BHXH đối với nam từ 20 năm xuống 15 năm, mức hưởng tiền lương tối thiểu (mức sàn) đối với đối tượng này chỉ còn 33,75% so với mức lương đóng BHXH, nếu đóng BHXH 20 năm sẽ là 45% như hiện hành; đối với nữ là 15 năm và mức hưởng 45% như hiện hành.

Bà Thúy Anh cho rằng điều này phù hợp tờ trình và hồ sơ dự án luật khi giới hạn phạm vi sửa đổi lần này vẫn giữ nguyên công thức tính lương hưu.

Cần rõ quan điểm về lương hưu của một số nhóm lao động

Theo bà Thúy Anh, việc điều chỉnh giảm thời gian tham gia BHXH để được hưởng chế độ hưu trí với mức tối thiểu là cần thiết. Từ đó khuyến khích người lao động có quá trình tham gia BHXH không liên tục bảo lưu thời gian, chờ nhận lương hưu khi đến tuổi quy định, tạo cơ hội giữ người lao động ở lại trong hệ thống BHXH.

"Cho dù trong trường hợp khi hưởng mức lương hưu tương ứng với thời gian đóng BHXH tối thiểu sẽ khiêm tốn hơn những người có thời gian đóng dài và đầy đủ. Nhưng với mức lương hưu hàng tháng ổn định, định kỳ được Nhà nước điều chỉnh theo chỉ số giá tiêu dùng và trong thời gian hưởng lương hưu còn được Quỹ BHXH đóng bảo hiểm y tế, khi mất có chế độ tiền tuất thì sẽ góp phần bảo đảm tốt hơn cuộc sống khi về già của người lao động và nhiều người cao tuổi được hưởng lợi từ chính sách này", bà Thúy Anh nói.

Cũng theo cơ quan thẩm tra, mặc dù đa số ý kiến trong Ủy ban Xã hội tán thành với loại ý kiến thứ nhất, song do còn ý kiến khác nhau và để có cơ sở vững chắc giúp Quốc hội xem xét, quyết định, đề nghị Chính phủ một số nội dung.

Thứ nhất, cần phải giải trình kỹ lưỡng, thuyết phục về khía cạnh chia sẻ của BHXH, khía cạnh kinh tế của vấn đề hay việc thay đổi quan điểm về mức sàn an sinh xã hội tối thiểu khi sửa đổi luật lần này.

Thứ hai, cần thể hiện rõ quan điểm về lương hưu của một số nhóm lao động (bán chuyên trách xã, thôn) sẽ hưởng mức lương hưu thấp hơn chuẩn nghèo, thì khi đó điều chỉnh để cao hơn không, dự báo về nguồn ngân sách sẽ chi trả?

Đặc biệt, cần làm tốt công tác tuyên truyền để người lao động, dư luận xã hội hiểu rõ và đồng thuận.