Thách thức nghiệt ngã chưa từng có: Việt Nam cần chính sách hút vốn và ưu tiên cho AI

Nội dung này được ông Nguyễn Anh Tuấn, Phó Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp đầu tư nước ngoài (VAFIE) chia sẻ tại Hội thảo "Cơ hội và thách thức trong bối cảnh mới: Doanh nghiệp phải làm gì?", ngày 18/10.

Thách thức nghiệt ngã chưa từng thấy

Ông Nguyễn Anh Tuấn, Phó Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp đầu tư nước ngoài (VAFIE) cho hay, bối cảnh mới hiện nay là những khó khăn, thách thức nghiệt ngã chưa từng thấy do những biến động dữ dội của địa chính trị và kinh tế thế giới, những rủi ro về biến đổi khí hậu, những đòi hỏi bức bách về chuyển đổi xanh, chuyển đổi số từ những yếu kém nội tại và những bất cập về cơ chế chính sách.

Trên thế giới, chiến tranh đang diễn ra ngay giữa lòng châu Âu, Trung Đông và xung đột cục bộ diễn ra tại nhiều nơi khác. Các cuộc chiến đã leo thang đến mức các phương tiện truyền thông đại chúng đã cảnh báo về nguy cơ chiến tranh hạt nhân, chiến tranh thế giới thứ ba.

Ở thời điểm hiện tại, các dự báo về tăng trưởng kinh tế thế giới không mấy lạc quan, thậm chí đã có những cảnh báo về một cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu, vỡ "bong bóng chứng khoán" trong một tương lai gần.

"Điều cảnh báo này xuất phát từ những động thái gần đây trên thị trường tài chính tiền tệ quốc tế như việc Warren Buffett bán lượng cổ phiếu lớn trị giá tới 75,5 tỷ USD, FED và ngân hàng Trung ương nhiều nước giảm lãi suất, nhưng Nhật Bản ngược dòng tăng lãi suất để phục hồi giá trị đồng yên, những bất ổn mới của kinh tế Mỹ…

Trật tự kinh tế thế giới cũ đang thay đổi và tại các diễn đàn chính thức, lãnh đạo một số quốc gia đã đề xuất kịch bản cho một trật tự kinh tế thế giới mới", ông Tuấn nói.

Còn trong nước, xuất khẩu và dòng vốn FDI tiếp tục đạt tốc độ tăng trưởng cao. Tuy nhiên, hơn 70% kim ngạch xuất khẩu vẫn thuộc về khu vực FDI, sự kết nối giữa FDI với doanh nghiệp trong nước và giữa các tập đoàn lớn của Việt Nam với doanh nghiệp nhỏ và vừa vẫn còn lỏng lẻo.

Với bối cảnh trên, ông Tuấn cho rằng, nếu các vướng mắc, rào cản pháp lý không kịp tháo gỡ sẽ "chôn chân" các doanh nghiệp trước các cơ hội, thách thức mới.

Cần cơ chế, chính sách để thu hút nguồn vốn

Vậy, làm gì và làm thế nào để tận dụng được cơ hội và hóa giải thách thức?

TS. Cấn Văn Lực, chuyên gia Kinh tế trưởng BIDV nhấn mạnh vấn đề nhu cầu vốn đầu tư lớn, trong khi nguồn lực hạn chế (theo WB, Việt Nam cần tới 368 tỷ USD trong 2022-2040 (6,8% GDP/năm) để phát triển kinh tế xanh, hướng giảm phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050…).

Thế nhưng, thể chế và nguồn nhân lực cho phát triển kinh tế số, nhất là AI, chuyển đổi xanh… còn nhiều hạn chế.

Do đó, ông Lực kiến nghị, Nhà nước hoàn thiện khung chính sách, cơ chế thử nghiệm (sandbox) cho phát triển kinh tế số, kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn và các mô hình kinh doanh mới.

Bên cạnh đó, quan tâm phát triển thị trường tài chính, nhất là thị trường trái phiếu doanh nghiệp, thị trường cổ phiếu, quỹ đầu tư, thị trường vốn đầu tư mạo hiểm; thị trường phái sinh và thị trường tín chỉ carbon.

Có cơ chế, chính sách để thu hút nguồn vốn (cả Nhà nước và tư nhân) cho đầu tư phát triển kinh tế số, kinh tế xanh và tuần hoàn, chuyển đổi năng lượng (thành lập Quỹ tăng trưởng xanh…).

Ưu tiên phát triển AI, an ninh mạng

Đặc biệt, ông Lực cho rằng, cần có chính sách, giải pháp đột phá phát triển nguồn nhân lực và KHCN trong bối cảnh mới; ưu tiên phát triển AI, an ninh mạng và lựa chọn mô hình phát triển công nghiệp bán dẫn phù hợp…

Đồng quan điểm, ông Lê Hồng Việt, Tổng giám đốc Công ty TNHH FPT Smart Cloud cho rằng, muốn vượt qua thách thức mới, chúng ta phải có chính sách để chuyển đổi xanh, chuyển đổi số…

Dẫn báo cáo của Google & Bain Co., ông Việt cho hay, nền kinh tế số của Việt Nam có tốc độ tăng trưởng nhanh nhất trong khu vực Đông Nam Á.

Quy mô và số lượng giao dịch tăng vọt của nền kinh tế số tạo ra số lượng dữ liệu khổng lồ, điều này đòi hỏi doanh nghiệp cần có một nền tảng linh hoạt để lưu trữ, xử lý dữ liệu, một công cụ mạnh mẽ để khai thác dữ liệu. Trí tuệ nhân tạo (AI) là một trong những lời giải hàng đầu để giải quyết bài toán này.

"AI giúp 35% doanh nghiệp tăng tối thiểu 5% doanh thu, có những đơn vị chạm mốc 20%. Doanh nghiệp Việt có thể thoát khỏi vùng an toàn, khai phá những lĩnh vực kinh doanh mới nhờ ứng dụng AI", ông Việt nói.

Để phát triển AI, việc đầu tư nghiên cứu và tự chủ về chip bán dẫn là một "vấn đề nóng" giữa các quốc gia. Việt Nam đã và đang xây dựng dự thảo Chiến lược phát triển công nghiệp bán dẫn đến năm 2030 và tầm nhìn đến năm 2035.

Ông Tiến cho rằng, Việt Nam tuy đi sau nhưng có những lợi thế về chính trị - địa lý, chiến lược và chính sách hỗ trợ Chính phủ cùng với sự đồng hành, quyết tâm cao của những tập đoàn công nghệ hàng đầu như FPT.

"Đây là cơ hội cho Việt Nam - quốc gia "dùng đũa" tiếp theo vươn lên đón đầu làn sóng sau cường quốc bán dẫn như Nhật Bản, Hàn Quốc, Đài Loan…", ông Tiến nói.