Thiếu trầm trọng lái xe tải ở Mỹ, trả lương cao vẫn khó kiếm người

Mùa mua sắm dịp Giáng sinh, năm mới tại Mỹ đã đến, thương mại điện tử dự kiến bùng nổ.

Là “ông lớn” trong ngành, Amazon dự báo lượng đơn hàng cần giao sẽ đạt kỷ lục nhưng họ đang vướng phải vấn đề mà rất nhiều doanh nghiệp đau đầu, đó là thiếu hụt trầm trọng lái xe tải.

Chi phí tăng cao, khó tuyển người giỏi

Amazon vốn không có đội lái xe tải giao hàng riêng. Họ thành lập một đội mang tên Đối tác Vận chuyển hàng Amazon (AFP), với sự tham gia của nhiều công ty vận tải độc lập làm nhà thầu độc quyền của Amazon.

Các công ty này chuyên vận chuyển hàng hóa giữa các cơ sở của Amazon cũng như hàng hóa đến/đi từ đội máy bay vận chuyển (85 chiếc) mà Amazon đang sở hữu.

Theo dữ liệu từ Bộ Giao thông Mỹ, từ năm 2019 đến nay, Amazon đã thuê 250 AFP trên toàn cầu và có khoảng 1.395 xe tải kéo mang thương hiệu Amazon để vận tải hàng hóa tại Mỹ.

Song, thời điểm này, ngành công nghiệp logistics Mỹ ghi nhận tình trạng thiếu hụt lái xe tải hạng nặng kỷ lục (khoảng 80.000 người), chủ yếu ảnh hưởng tới các hãng vận tải nhỏ như những đơn vị AFP của Amazon.

Bà Ebony McKinley, chủ công ty xe tải gia đình Seven Strong Trucking - một trong những đơn vị đầu tiên tham gia vào chương trình AFP từ tháng 4/2020 chia sẻ: “Hiện tại chúng tôi đang rất thiếu lái xe, đặc biệt là những người lái xe giỏi”.

Công ty Seven Strong Trucking (có trụ sở tại thành phố Phoenix) có 20 xe tải mang thương hiệu Amazon nằm trong chương trình AFP và tạo việc làm cho 45 lái xe.

Lâu nay, việc làm sao để tìm kiếm và bổ sung lao động luôn là bài toán đau đầu với các công ty vận tải hạng nặng vì tài xế cần rất nhiều chứng chỉ: Bằng lái xe thương mại; có kinh nghiệm từ 2 năm… Những lái xe có kinh nghiệm liên tục nhảy việc, tìm đến nơi có lương bổng cao hơn vì nhu cầu lái xe hiện tại đang khan hiếm.

Theo Cục Thống kê Lao động Mỹ, mức lương của lái xe hiện nay được đánh giá là vẫn chưa theo kịp với lạm phát, dẫn đến giá trị tiền thực nhận chỉ bằng 70% lương của những năm 70 thế kỷ trước.

Ngoài ra nhiều hạn chế về giờ làm việc/ngày, khó khăn do dịch bệnh và một số vấn đề khác đã khiến nhiều lái xe tải phải bỏ việc.

Tại công ty Seven Strong, một lái xe mới sẽ nhận được lương 22 USD/giờ, ngoài ra còn có thêm thưởng tuyển dụng khoảng 1.500 USD và lương làm thêm giờ. Mức lương cơ bản mà Seven Strong chi trả gần bằng với nhu cầu trung bình của tất cả lái xe tải ở Mỹ - khoảng 47.130 USD/năm, tương đương 22,66 USD/giờ.

Theo bà McKinley, lợi nhuận từ hợp đồng với Amazon chỉ đủ để trang trải chi phí lái xe.

Chưa kể, các công ty này còn phải trả chi phí quảng cáo khoảng 18 - 27 USD/giờ; tiền thưởng ký hợp đồng nhân sự từ 1.000 - 2.000 USD.

Áp lực cạnh tranh với các tập đoàn lớn

Quy mô nhỏ, lương thấp nên các nhà thầu vận tải nhỏ bé rơi vào tình thế không thể cạnh tranh với các tập đoàn giao vận như United Parcel Service hay chuỗi siêu thị Walmart trong “cuộc đua” tìm kiếm lái xe tải giao hàng.

Bản thân các đơn vị lớn như UPS và Walmart cũng không nằm ngoài tác động của khủng hoảng thiếu tài xế nhưng vì họ có tiềm lực nên sẵn sàng tăng chi để hút lái xe. UPS - vốn coi Amazon là khách hàng tiềm năng - đã phải chi nhiều hơn cho lực lượng lao động (có công đoàn đại diện).

Walmart, doanh nghiệp có hơn 11.000 lái xe tải hạng nặng cho biết, họ cũng phải tăng chi cho chuỗi cung ứng dẫn tới giảm tỉ lệ lãi suất ròng khoảng 12 điểm cơ bản (0,12%) trong trong quý gần nhất.

Walmart cũng phải tăng lương và thưởng hậu hĩnh cho hoạt động vận tải. Trong hàng chục năm qua, Walmart sở hữu và thuê tới 8.400 xe tải kéo để vận chuyển hàng hóa qua lại giữa hơn 5.300 cửa hàng Walmart và Sam’s Club.

Theo quảng cáo của Walmart, lái xe tải mới vào nghề sẽ nhận lương khởi điểm là 87.500 USD/năm chưa bao gồm thưởng 8.000 - 12.000 USD khi ký hợp đồng. Một số khoản thưởng theo mùa khi phải làm thêm giờ đã tăng từ 150 USD/ngày lên 250 USD/ngày.

Với mức lương cao gần gấp đôi như vậy, các hãng nhỏ lẻ như Seven Strong gần như chẳng còn mấy đất để cạnh tranh thu hút lái xe.

Lái xe tải hai lần trúng số hơn 52 tỷ đồng