Vì sao cứ có ý kiến lãnh đạo là khởi tố được?

Đối tượng Cao Mạnh Hùng, nghi can xâm hại bé gái ở Hoàng Mai, Hà Nội bị bắtsau khi Phó Thủ tướng Trương Hòa Bình chỉ đạo TP Hà Nội làm rõ vụ việc

Nhiều vụ xâm hại, lạm dụng tình dục trẻ em khởi tố vụ án được nửa năm nhưng không khởi tố được bị can, bị “đưa đi đẩy lại” do không đủ chứng cứ. Nhưng vì sao cứ khi lãnh đạo cấp cao có ý kiến lại khởi tố được ngay?

Đó là câu hỏi được Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga và nhiều đại biểu khác đặt ra tại phiên điều trần về tình trạng xâm hại, lạm dụng tình dục trẻ em đang ở mức báo động.

Phiên điều trần do Ủy ban Tư pháp QH và Ủy ban Văn hóa, giáo dục, thanh niên, thiếu niên và nhi đồng của QH tổ chức ngày 27/3. Có 9 cơ quan hữu quan báo cáo, giải trình tại phiên điều trần.

Hơn 8.000 vụ xâm hại trẻ em trong 5 năm

Theo báo cáo, trong 5 năm từ 2012-2016, cả nước phát hiện trên 8.200 vụ xâm hại trẻ em với gần 10.000 nạn nhân, tăng 258 nạn nhân so với 5 năm trước. Số vụ bị xâm hại tình dục chiếm tới 5.300 vụ, chiếm khoảng 65%. Tuy nhiên, con số này chỉ là những vụ việc được báo cáo, còn rất nhiều vụ nạn nhân bị chính kẻ xâm hại dọa dẫm hoặc vì lý do nào đó đã không được thống kê.

Thứ trưởng Bộ LĐ,TB&XH Đào Hồng Lan cho biết, tính bình quân mỗi năm có trên 1.000 vụ liên quan đến xâm hại tình dục trẻ em với diễn biến ngày càng phức tạp và nghiêm trọng. Có em bị xâm hại khi chỉ vài tháng tuổi, đặc biệt trong số những người xâm hại lại quan hệ họ hàng với nạn nhân, từ bố đẻ, bố dượng, rồi người già, hay bị tác động xấu của môi trường mạng internet. Ông Nguyễn Minh Quang, Vụ trưởng Vụ Pháp chế - Bộ Y tế nhận định, tính chất, mức độ đã lên tới mức đặc biệt nghiêm trọng khi qua giám định pháp y, 2.000 trường hợp có dấu hiệu bị xâm hại hàng năm thì số vụ xâm hại tình dục đối với trẻ vị thành niên chiếm đến 1/3. Báo cáo của các bệnh viện phụ sản và bệnh viện nhi trong năm 2016 và quý I/2017 cho biết, có 33 trẻ bị xâm hại tình dục, trong đó có 29 trẻ dưới 16 tuổi sinh con do bị hiếp dâm.

Thứ trưởng Bộ GD&ĐT Nguyễn Thị Nghĩa cũng cảnh báo về tình trạng trẻ em bị xâm hại ngày càng diễn biến phức tạp, thể hiện sự suy đồi đạo đức, coi thường tính mạng, sức khỏe và nhân phẩm của phụ nữ và trẻ em. Bà Nghĩa cho hay, trong số các vụ xâm hại tình dục trẻ em, số em dưới 6 tuổi bị xâm hại chiếm tới 13,2%. Điều đáng nói là ngay ở trong trường học cũng xảy ra một số vụ việc nghiêm trọng như thầy giáo, bảo vệ hoặc người lạ mặt đột nhập vào trường dâm ô học sinh. Nạn nhân của các vụ việc trong trường học chủ yếu là học sinh nữ cấp tiểu học, không có khả năng tự bảo vệ và yếu về kỹ năng phòng tránh xâm hại.

Bà Nguyễn Thanh Hà, Chủ tịch Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam nêu lên một khó khăn trong việc giải quyết các vụ việc này hiện còn quá coi trọng chứng cứ nên nhiều khi khó thu thập để xử lý. Bên cạnh đó, nhận thức trong gia đình còn e ngại tố giác tội phạm, nạn nhân chưa nhận thức được nên không thông tin cho người khác, chưa kể nhiều trường hợp do chính người trong gia đình gây ra.

Đề xuất quy định điều tra đặc biệt

Đề cập đến thực trạng giải quyết các vụ lạm dụng tình dục trẻ em còn kéo dài, Thứ trưởng Đào Hồng Lan nhận định, luật pháp về bảo vệ trẻ em còn có nhiều khoảng trống, pháp luật hình sự còn bỏ sót một số hành vi xâm hại tình dục nghiêm trọng như tàng trữ ấn phẩm khiêu dâm trẻ em, chưa quy định cụ thể các hành vi thuộc tội danh dâm ô đối với trẻ em. Ngoài ra, pháp luật tố tụng hình sự chưa quy định chi tiết về bảo mật thông tin, bí mật riêng tư cho trẻ em trong tố tụng, bảo vệ người tố giác.

Lý giải nguyên nhân của thực trạng này, Đại tá Hoàng Văn Vĩnh, Phó cục trưởng Cục Cảnh sát hình sự (C45 - Bộ Công an) cho rằng, nhiều vụ việc được phát hiện chậm do gia đình nạn nhân mặc cảm, sợ ảnh hưởng đến tương lai của các em nên thời gian lâu mới khai báo, khi đó chứng cứ đã bị tiêu hủy. Bên cạnh đó, hầu hết trẻ em bị xâm hại đều nhỏ tuổi, không có nhân chứng nên khai báo không chính xác; không có nhân chứng, vật chứng, chỉ nghe qua lời kể...

Phó Viện trưởng VKSND Tối cao Nguyễn Hải Phong cũng nêu vấn đề, để xử lý tội phạm xâm hại tình dục đối với trẻ em, bắt buộc phải có kết luận giám định pháp y và những chứng cứ có liên quan khẳng định ai là người thực hiện hành vi phạm tội. Nhưng thực tế có nhiều vụ do gia đình tố cáo muộn, không biết thu giữ vật chứng cần thiết nên việc thu thập chứng cứ gặp nhiều khó khăn...

Vì vậy, VKSND Tối cao đã nêu ra một vài biện pháp nhằm giải quyết thực trạng trên. Trước hết là kiến nghị sửa đổi, bổ sung Bộ luật Hình sự theo hướng quy định biện pháp điều tra đặc biệt đối với các tội phạm xâm hại tình dục trẻ em; đề xuất có thể tham khảo cách thu nhập chứng cứ của nước ngoài đối với loại tội phạm này để bảo đảm việc thu thập đầy đủ dấu vết, vật chứng làm căn cứ vững chắc cho việc xử lý chính xác, kịp thời.

Tạm giam thanh niên nghi xâm hại tình dục bé gái 6 tuổi