Vì sao không nới quy định tuổi tàu nhập khẩu?

Đầu tư tàu có độ tuổi trẻ, trọng tải lớn là mục tiêu của doanh nghiệp phát triển bền vững

Đề xuất nâng lên 20 tuổi

Ông Vũ Hoàng Hải - Giám đốc Công ty CP Vận tải biển Khai Nguyên cho biết, theo quy định hiện hành, tàu hàng không quá 15 tuổi mới được đăng ký lần đầu tại VN. Quy định này vô tình như “bó tay” không ít chủ tàu. Bởi trên thực tế mua được những tàu còn mới và hiện đại ở nước ngoài không phải là chuyện dễ với túi tiền vô cùng eo hẹp của các chủ tàu.

“Trong bối cảnh khủng hoảng kinh tế kéo dài, chưa có dấu hiệu phục hồi tích cực, vận tải biển lại đang rơi vào suy thoái trầm trọng, nhiều doanh nghiệp trong và ngoài nước phá sản hay thua lỗ triền miên, không phải ai cũng đủ vốn để đầu tư những tàu trẻ dưới 15 tuổi với giá cao” - ông Hải nói.
 

Cũng theo ông Hải, tàu dưới 15 tuổi hiện tại có giá cao gấp 2 - 3 lần giá tàu từ 15 - 20 tuổi. Trong thời điểm giá nhiên liệu liên tục tăng cao, chi phí tài chính càng lớn sẽ khiến chủ tàu càng khó cạnh tranh, kinh doanh thiếu hiệu quả và dễ dẫn đến thua lỗ. 

“Khi đánh giá tình trạng của một con tàu không phải chỉ dựa vào tuổi tác mà vấn đề quan trọng nhất là tình trạng kỹ thuật, nơi đóng, vật liệu, xuất xứ máy móc… cũng như việc bảo quản, bảo dưỡng của chủ tàu. Một con tàu đóng ở Trung Quốc dù chỉ mới 10 tuổi cũng không thể sánh được với những tàu 15 - 20 tuổi đóng ở Nhật Bản” - ông Hải phân tích.

Nhiều doanh nghiệp kiến nghị Bộ GTVT xem xét thay đổi chính sách đăng ký và nhập khẩu tàu biển, nới rộng biên độ chấp nhận tuổi tàu được đăng ký lần đầu tại VN lên 20 tuổi thay vì 15 tuổi như hiện nay, đồng thời yêu cầu kiểm tra chặt chẽ tình trạng kỹ thuật của tàu trước khi được phép nhập khẩu. Không ít doanh nghiệp (DN) kinh doanh vận tải biển đang “ngóng” chính sách nới tuổi tàu nhập khẩu này. 

Quản lý nhà nước nói gì?

Về quy định tuổi tàu nhập khẩu, Trưởng phòng Vận tải và Dịch vụ hàng hải, Cục Hàng hải VN Trịnh Thế Cường cho biết, theo quy định tại Nghị định 161 về đăng ký, mua, bán, đóng mới tàu biển, tàu dưới 15 tuổi mới được nhập khẩu, đăng ký tại VN. “Quy định như vậy là để hạn chế việc nhập khẩu tàu lớn tuổi không đảm bảo chất lượng” - ông Cường nói.

Cũng theo ông Cường, trước đó, khi xây dựng Dự thảo Nghị định sửa đổi Nghị định 29 (nay là Nghị định 161), Cục Hàng hải VN đã tính tới nới giới hạn tuổi tàu biển thêm 5 tuổi đối với một số loại tàu biển chuyên dụng đăng ký lần đầu tại Việt Nam. Tuy nhiên, sau khi cân nhắc, cơ quan chức năng đã quyết định giữ nguyên quy định về tuổi tàu nhập khẩu. Thực tế là quy định này tại Nghị định 161 hoàn toàn không thay đổi so với Nghị định 29 trước đó. 

Liên quan đến kiến nghị của một số DN vận tải biển rằng quy định tuổi tàu nhập khẩu là chưa hợp lý vì “đánh giá tình trạng của một con tàu không phải chỉ dựa vào tuổi tác mà vấn đề quan trọng nhất là tình trạng kỹ thuật”, Cục trưởng Cục Hàng hải VN Nguyễn Nhật cho biết: “Đúng là thực tế có một số tàu trên 15 tuổi sản xuất tại các quốc gia như Đức, Nhật Bản… vẫn hoạt động tốt nhưng không phải là tất cả. Nếu nới lỏng, nhiều tàu già của các quốc gia, đặc biệt là Trung Quốc... sẽ tràn vào Việt Nam khiến cho cơ quan chức năng không thể kiểm soát được chất lượng”.

Theo tìm hiểu của PV Báo Giao thông, “lách” quy định tuổi tàu nhập khẩu, một số chủ tàu đã mua tàu nhưng không nhập khẩu và cho tàu treo cờ nước ngoài. Bên cạnh đó, cũng đã xuất hiện hiện tượng một số chủ hàng lớn của Việt Nam tiến hành liên kết kinh doanh với các đối tác nước ngoài mua tàu đang sử dụng trên 20 - 25 tuổi và làm thủ tục đăng ký tàu ở nước ngoài để né tránh những điều kiện ngặt nghèo về tuổi tàu nhập khẩu. Trên thực tế, các tàu này vẫn có thể mang lại lợi nhuận trước mắt cho doanh nghiệp, song nếu hướng tới mục tiêu phát triển bền vững thì đầu tư, khai thác những tàu trọng tải lớn, trẻ hơn mới là sự lựa chọn hợp lý và đúng hướng. 

Thanh Bình