Việt Nam chi 1 tỷ đô la để nhập khẩu gạo chỉ trong 9 tháng

Theo thống kê, Việt Nam đã xuất khẩu hơn 7 triệu tấn gạo, thu về 4,37 tỷ đô la trong 9 tháng năm 2024. So với cùng kỳ năm ngoái, lượng gạo xuất khẩu tăng 9,2%, giá trị tăng 23,5%. Ở chiều ngược lại, kim ngạch nhập khẩu gạo của nước ta cũng tăng mạnh.

Kể từ đầu năm đến nay, kim ngạch nhập khẩu gạo của Việt Nam tăng tới 154,2% so với tháng cùng kỳ năm ngoái, tốn kém 117 triệu đô la.

Lũy kế 9 tháng năm nay, Việt Nam đã chi 996 triệu USD để nhập khẩu các mặt hàng gạo về phục vụ nhu cầu sản xuất và tiêu dùng nội địa, tăng 57,3% so với cùng kỳ năm ngoái. Đây cũng là con số cao kỷ lục trong lịch sử, đồng thời vượt xa kim ngạch nhập khẩu 860 triệu đô la của năm 2023.

Nếu duy trì tốc độ nhập khẩu như trong 2 tháng vừa qua, kim ngạch nhập khẩu gạo của nước ta trong năm 2024 có thể lên tới 1,3 tỷ đô la.

Con số trên là điều đáng kinh ngạc đối với rất nhiều người, bởi Việt Nam nổi tiếng là nước xuất khẩu gạo, là quốc gia đứng thứ hai trên thế giới về xuất khẩu mặt hàng này. Tuy nhiên, lúa gạo có nhiều phân khúc khác nhau, ví dụ như gạo để nấu ăn; gạo nguyên liệu chế biến các loại bánh, bún, phở... Do đó, bên cạnh thành tích là một trong những nước xuất khẩu gạo hàng đầu thế giới, nước ta vẫn nhập khẩu các loại gạo để phục vụ sản xuất.

Nói về chất lượng, gạo Việt Nam vẫn là thương hiệu nức tiếng thế giới, năm 2021 vượt qua cả đất nước lúa gạo như Thái Lan. Từ năm ngoái đến năm nay, nhiều thời điểm giá gạo của Việt Nam vượt xa các đối thủ cạnh tranh là Thái Lan hay Pakistan. Mặc dù vậy, nước ta vẫn nhập khẩu gạo từ một số quốc gia khác, điển hình như Ấn Độ để thực phẩm, làm phụ phẩm, hoặc thức ăn chăn nuôi.

Thống kê cho thấy, giá xuất khẩu gạo trung bình của Việt Nam trong 9 tháng năm nay ở mức 624 đô la/tấn, tăng 13,1% so với cùng kỳ năm ngoái. Trong khi đó, theo ghi nhận từ các doanh nghiệp, giá gạo nhập khẩu về đến Việt Nam phổ biến trong khoảng 480-500 đô la/tấn.

Những năm gần đây, nông dân cũng dần chuyển sang trồng giống gạo thơm, gạo chất lượng cao. Giá những loại gạo này trên thị trường rất cao. Làm bún, phở, bánh tráng chỉ cần gạo dai, nở và giá thấp. Do đó, với khoảng cách chênh lệch lớn giữa gạo trong nước và nhập khẩu, các doanh nghiệp sản xuất lựa chọn gạo ngoại nhập có lợi hơn.

Ngoài ra, nguồn cung gạo trong nước hiện không còn nhiều, một số doanh nghiệp xuất khẩu phải tăng nhập lúa gạo từ các nước láng giềng để trả đơn hàng xuất khẩu những tháng cuối năm.

Chưa kể, vừa qua có gần 300.000ha lúa ở các tỉnh miền Bắc bị ngập úng, hư hại do bão số 3. Đây không phải là "vựa lúa gạo" để phục vụ xuất khẩu, song cũng ảnh hưởng lớn tới nguồn cung mặt hàng này tại thị trường nội địa.

Chính vì vậy, nếu doanh nghiệp tiếp tục tham gia đấu thầu các gói gạo mà Indonesia chào mời, thì phải tăng nhập khẩu từ các nước lân cận. Gạo nhập khẩu không chỉ bù đắp khoảng trống trong phân khúc gạo thấp cấp, mà còn có giá rẻ, đảm bảo lợi nhuận cho doanh nghiệp.