Say nắng, sốc nhiệt có thể gây suy đa tạng, tử vong: cần xử trí ra sao?

Tử vong vì sốc nhiệt

Cách đây ít ngày, tại Quảng Trị, ông L.T.S (SN 1977, trú tại TP.HCM) đã ngất xỉu trên đường khi bộ hành theo chân ông Minh Tuệ. Khi nhập viện ông S được chẩn đoán bị mất nước, sốc nhiệt dẫn đến tổn thương đa cơ quan, tổn thương não không hồi phục và tử vong. Sau đó 2 ngày cùng đoàn bộ hành, có một số người cùng có dấu hiệu say nắng, sốc nhiệt, đuối sức và được đưa đến bệnh viện điều trị.

Cụ thể, Trung tâm Y tế huyện Cẩm Khê mới đây tiếp nhận 1 nam bệnh nhân mạch nhanh, huyết áp tụt và được chẩn đoán sốc nhiệt do giảm đột ngột thể tích tuần hoàn, gây giảm tưới máu tổ chức (thiếu oxy tế bào) và rối loạn chuyển hóa tế bào. May mắn sau một giờ bù nước và điện giải, mạch huyết áp người bệnh trở về mức ổn định, sức khỏe ổn định. 

Một phụ nữ khác cũng được đưa vào cấp cứu tại đây do khi đang làm việc ngoài trời giữa trời nắng thì nóng bừng toàn thân, mệt mỏi, vã mồ hôi, khó thở, khát nước, nhiệt độ cơ thể 39 độ C. Bệnh nhân được chẩn đoán say nóng, chỉ định bù nước và điện giải, hiện sức khỏe ổn định.

Theo TS. BS Nguyễn Thị Minh Đức, Trưởng khoa Nội thần kinh, Trung tâm Thần kinh, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, bất kỳ ai cũng có thể trở thành đối tượng bị say nắng, sốc nhiệt trong thời tiết nắng nóng.

Đa phần, sốc nhiệt do nắng nóng có thể tự khỏi sau khi người bệnh được nghỉ ngơi, uống đủ nước. Tuy nhiên ở một số đối tượng có sẵn bệnh nền về tim mạch, huyết áp, người có sức đề kháng yếu thì sốc nhiệt do thời tiết nắng nóng có thể gây ra hậu quả nghiêm trọng cho sức khỏe.

Khi thấy bệnh nhân có biểu hiện bị sốc nhiệt, phải tìm cách cách hạ nhiệt, mát cơ thể nhanh chóng và các biện pháp chăm sóc hỗ trợ qua các bước: nhanh chóng di chuyển nạn nhân ra khỏi khu vực nắng nóng, vào nơi mát mẻ; đặt nạn nhân nằm xuống, cởi bớt quần áo ra. Đồng thời, phải gọi ngay xe cấp cứu và chuyển bệnh nhân đến cơ sở y tế gần nhất.

Đội ngũ sơ cứu phải làm mát cơ thể người bệnh bằng bất cứ cách nào như: Xịt mát cơ thể bằng nước, dùng quạt phun sương; đặt túi nước đá hoặc khăn mát lên vùng cổ, nách và bẹn; cho người say nắng uống nước mát để bù nước (nếu có thể)…

Cần đánh giá mức độ tỉnh táo người say nắng (lay gọi, tiếp xúc…), nếu nạn nhân tỉnh táo thì cho nạn nhân uống bổ sung nước, chất điện giải; Nếu nạn nhân chưa tỉnh táo tiếp tục làm mát cơ thể trong khi chờ xe cấp cứu; Nếu nạn nhân bất tỉnh, không có dấu hiệu tuần hoàn (thở, ho hoặc cử động) thì thực hiện hô hấp nhân tạo.

Phòng say nắng, sốc nhiệt cần lưu ý điều này

BS Huỳnh Văn Mười Một, Khoa Cấp cứu, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh cho biết, để phòng ngừa say nắng, sốc nhiệt cần lưu ý khi chỉ số nhiệt lên cao, tốt nhất bạn hạn chế ra ngoài trời đặc biệt trong khoảng thời gian từ 9h-15h. Trường hợp phải ra ngoài khi trời nắng nóng, mọi người cần lưu ý bổ sung các loại nước trái cây giúp giảm nhiệt độ cơ thể; mặc quần áo thoáng mát, thoải mái, sáng màu và đội mũ rộng vành; sử dụng kem chống nắng có chỉ số chống nắng (SPF) từ 30 trở lên.

Để ngăn ngừa tình trạng mất nước, nên uống ít nhất 1,5 lít nước lọc, nước trái cây hoặc có thể dùng nước uống thể thao giàu chất điện giải trong những ngày nhiệt độ lên cao và độ ẩm xuống thấp.

Thực hiện các biện pháp phòng ngừa bổ sung khi tập thể dục hoặc làm việc ngoài trời. Khuyến nghị chung là uống khoảng 700ml nước vào thời điểm 2 giờ trước khi tập thể dục và cân nhắc bổ sung thêm 250ml nước hoặc thức uống thể thao ngay trước khi tập. Trong khi tập thể dục, cứ sau 20 phút, mọi người nên uống thêm 250ml nước ngay cả khi không cảm thấy khát….